7405 Sayılı Kanunda Sayılan Yükümlülüklere Uyulmaması Halinde Yaptırım Uygulanacak Yöneticiler Kimlerdir?

Bilindiği gibi sosyal hayatta insanların sportif etkinlik ve hizmet beklentileri önemli ölçüde spordaki temel örgütlenme birimleri olan spor kulüpleri tarafından karşılanmaktadır. Spor federasyonları ise spor dalı ile ilgili faaliyetleri yürütmek üzere kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan, organları seçimle gelen, idari ve mali özerkliğe sahip kuruluşlardır. 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu spor kulüplerine ve spor federasyonlarına ilişkin çok önemli düzenlemeler içermektedir. Bu düzenlemelerin bir kısmı Kanun kapsamında yer alan spor kuruluşlarının yöneticilerine idari ve mali konularda önemli sorumluluklar yüklemektedir. Özellikle borçlanma, borç verme, alacağın temliki, denk bütçe, tahsis edilen taşınmazların ve desteklerin amacına uygun kullanılması gibi hususlarda getirilen sınırlamalara ve yükümlülüklere uyulmaması halinde yöneticileri idari/adli para cezaları ve hapis cezaları beklemektedir. Kanunun 47 nci maddesinde bu Kanunda sayılan yükümlülüklere uyulmaması halinde yöneticilere uygulanacak idari/adli para cezaları ile hapis cezaları sayılmıştır. Bu maddede: Kanunun spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin bütçe ve harcama ilkeleri başlıklı 20 nci maddesinde, spor federasyonlarının bütçe ve harcama ilkeleri başlıklı 43 üncü maddesinde,  spor kulüplerinin organları başlıklı 5 inci maddesine ve denetim ve beyanname usulü başlıklı 13 üncü maddesinde sayılan görev ve yükümlülüklere atıflar yapıldığı görülmektedir. Maddede bunun yanında Bakanlık ve diğer kamu kurumları tarafından tahsis edilen taşınmazlar ve sağlanan desteklerin amacı dışında kullanılması, spor kulübünün genel kurulunun süresinde toplantıya çağırılmaması, toplantıların usulüne uygun bir şekilde yapılmaması, spor kulübüne ait tutulması gereken defter veya kayıtları tutulmaması gibi hususlarda uygulanacak yaptırımlar sayılmaktadır.

7405 sayılı Kanuna göre kimlerin yönetici sayılacağı Kanunun kapsamındaki tüzel kişilerin türüne göre farklılık arz etmektedir. Bu nedenle öncelikle Kanunun kapsamına giren tüzel kişileri belirtmek gerekir. Kanunun adından da anlaşılacağı üzere spor kulüpleri ve spor federasyonları bu Kanunun kapsamındadır. Bunların yanında (bir spor kulübüne bağlı olarak veya müstakil olarak kurulan) spor anonim şirketleri ile spor üst kuruluşları (federasyonlar, konfederasyonlar) 7405 sayılı Kanunun kapsamındaki spor kuruluşlarıdır. Ancak Kanunda spor üst kuruluşlarının (federasyonlar ve konfederasyonlar) yöneticilerinin yükümlülüklerine ve yöneticilere uygulanacak yaptırımlara dair bir düzenleme yer almamaktadır.

Yöneticilerin kimler olduğu hususunda Kanunda ikili bir yöntem izlendiği görülmektedir. Spor kulübünde ve spor anonim şirketinde spor yöneticisi sayılan kişiler Kanunun tanımlar başlıklı 2 nci maddesinde açıkça sayılmıştır. Buna göre spor kulüplerinde, yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulunca kendisine spor kulübünün yönetimi veya temsili görevi verilmiş gerçek veya tüzel kişiler spor kulübü yöneticisi sayılırlar. Spor anonim şirketlerinde ise yönetim kurulunca spor anonim şirketinin yönetim veya temsili hususunda murahhas üye veya müdür olarak yetkilendirilen gerçek veya tüzel kişiler spor anonim şirketi yöneticisi sayılırlar. Özellikle büyük spor kulüplerinde ve spor anonim şirketlerinde üst kademe ve ara kademe yönetici sayısı fazla olabilir ancak Kanunda sayılan idari ve mali yükümlülükler ile yaptırımlar açısından yöneticilik kavramı yukarıda belirtildiği şekilde sınırlandırılmıştır.

 7405 sayılı Kanuna göre kimlerin spor federasyonu yöneticisi sayılacağı Kanunun tanımlar başlıklı 2 nci maddesinde belirtilmiş değildir. Bunun yerine idari ve adli yaptırımların uygulanacağı spor federasyonu yöneticileri bazı durumlarda yaptırımların açıklandığı ceza hükümleri ve soruşturma usulü başlıklı 47 nci maddesinde bazı durumlarda spor federasyonu yöneticilerinin yükümlülüklerinin açıklandığı maddelerde sayılmıştır. Maddeler incelendiğinde bu husus daha iyi anlaşılacaktır: 

- Kanunun 47 nci maddesinin 3 üncü fıkrasında “Spor federasyonu başkan ve yönetim kurulu üyeleri, bu Kanunun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendine ve üçüncü fıkrasına aykırı fiilleri nedeniyle bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” denilerek yaptırım uygulanacak yöneticiler yaptırım maddesinde belirtilmiştir. 

- 47 nci maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen yaptırımların uygulanacağı federasyon yöneticileri ise fıkrada belirtilen yükümlülüklerin detaylarının açıklandığı ilgili maddede belirtilmiştir. 47 maddenin 4 üncü fıkrasında “Bu Kanunun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine aykırı davrananlar, yüz günden beş yüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.” denilmiş olup 43 üncü maddede Spor federasyonu başkan ve yönetim kurulu üyelerinin mevzuattan kaynaklanan bu yükümlülüklerini kasıt veya ihmalle ihlal ettikleri takdirde oluşabilecek zararlardan müteselsilen sorumlu oldukları ifade edilmiştir.

7405 sayılı Kanuna göre spor kulübü, spor anonim şirketi ve spor federasyonu yöneticisi sayılan kişilerin Kanunda belirtilen işleri ve görevleri yaparken tek başına olmasalar da yaptırımlar söz konusu olduğunda tek başına kalacaklarını unutmamaları gerekir. Dolayısıyla kulüp/şirket ve federasyonlarda yöneticilik görevi altında riski üstlenen yöneticilerin kulüp/şirket ve federasyonlarda risk analizi temelli kurumsal yapının oluşturulmasını, kurumsal yapı içerisinde tüm süreç ve işlemlerin iç kontrol ve denetimini sağlayacak alanında uzman kurum ve kişilerle çalışmayı önceliklendirmesi gerekmektedir.